قلمهزدن گیاهان یک روش غیرجنسی برای تکثیر گیاهان مختلف است و کاربرد زیادی در مهندسی فضای سبز و کشاورزی دارد. آموزش قلمه زدن گیاهان بسیار آسان بوده و با یکبار آموزش و تمرین میتوان آن را فراگرفت. درباره اینکه کدام گیاهان را میتوان قلمه زد باید گفت که تقریباً هر گیاه باغی که دارای ساقه است را میتوان ازطریق قلمهزدن تکثیر کرد.
روشهای مختلفی برای قلمهزدن وجود دارد که قلمه ساقه، قلمه ریشه و قلمه برگ از انواع روش های قلمه زدن هستند. تکثیر گیاهان به روش قلمه زدن مزایای متعددی دارد که از آن جمله کوتاهتر بودن مدتزمان بلوغ در مقایسه با تکثیر جنسی است. گیاهی که به روش قلمه زدن تکثیر میشود نسبت به گیاهانی که از بذر رشد میکنند زودتر گل میدهند. در این مقاله از وبسایت کلاستور آموزش قلمه زدن و انواع روشهای قلمهزدن را بررسی میکنیم.
آموزش قلمه زدن گیاهان؛ قلمه زدن چیست؟
یکی از روشهای تکثیر گیاهان که به روش غیرجنسی انجام میشود قلمهزدن است. در قلمهزدن برخی قسمتهای قطعشده گیاه از پایه اصلی رشد میکنند. قلمه میتواند بخشی از برگ، ریشه یا ساقه گیاه باشد. در قلمه ساقه باید ریشهها تشکیل شوند، در قلمه ریشه باید ساقه تشکیل شده و در قلمه برگ نیز ساقه و برگ باید تشکیل شوند.
ممکن است این سؤال پیش آید که کدام گیاهان را میتوان قلمه زد. در پاسخ باید گفت که تقریباً تمام گیاهان باغی که دارای ساقه بوده و ساقه تولید میکنند را میتوان ازطریق قلمهزدن تکثیر کرد. با آموزش قلمه زدن گیاهان بهراحتی میتوان درختان، درختچهها، درخت انگور و گلهای چندساله را قلمه زده و تکثیر کرد.
گیاهان آپارتمانی هم از گزینههای مناسب برای قلمهزنی هستند و گیاهانی مانند سانسوریا، کراسولا، پتوس، بنفشه آفریقایی، کالانکوئه و بسیاری دیگر از گیاهان آپارتمانی را ازطریق قلمهزدن میتوان تکثیر کرد.
مزایای قلمه زدن
قلمهزدن گیاهان مزایای متعددی دارد و با آموزش قلمه زدن گیاهان میتوانید گیاهان خود را به روشی کمهزینه تکثیر کنید. برخی از مزایای قلمهزدن عبارتاند از:
با قلمهزدن مدتزمان بالغشدن گیاهان و گلدهی آنها کوتاهتر از تکثیر به روش جنسی است. امکان شبیهسازی گیاهان دارای ویژگیهای ژنتیکی مطلوب به روشی کمهزینه از دیگر مزایای قلمهزدن است. گیاهانی که به روش قلمهزدن تولید میشوند مشابه گیاه مادر هستند. بسیاری از کودکان نیز به گیاهان علاقه دارند و با آموزش قلمه زدن به کودکان با گیاهان ساده میتوانید آنها را به محیطزیست علاقهمند کنید.
انواع روش های قلمه زدن
یکی از مراحل آموزش قلمه زدن گیاهان مربوط به انواع روش های قلمه زدن است. روشهای قلمهزدن بر اساس قسمت مورداستفاده گیاه و موقعیت آن روی گیاه متفاوت است که در ادامه آنها را معرفی میکنیم.
1. قلمه ساقه
در قلمه ساقه یکتکه از ساقه همراه با برگ یا جوانه است و برای قلمهزدن گیاهانی مانند شمعدانی، رز، یاس، حسنیوسف و… از این روش استفاده میشود. در قلمه ساقه برای داشتن یک گیاه کامل تنها به تشکیل ریشههای جدید نیاز داریم. این قلمهها از ذخیره کربوهیدرات برای تشکیل ریشههای جدید استفاده میکنند.
در اغلب موارد آموزش قلمه زدن گیاهان، قلمهزدن درختان ازطریق قلمه ساقه انجام میشود. قلمه زدن ساقه انواع مختلفی دارد که عبارتاند از:
- قلمه چوب نرم: قلمههایی از جنس شاخههای نرم ساکولنت و غیرچوبی که این نوع قلمهها بهزودی خشک میشوند. به همین دلیل باید ترتیب مناسب برای کنترل رطوبت رعایت شود.
- قلمه چوب سخت: یکی دیگر از انواع روش های قلمه زدن قلمه چوب سخت است. در این نوع قلمه از ساقههای بالغ و سرخ درختان و بوتهها استفاده میشود. قلمه چوب سخت در طول فصل خواب گیاهان انجام میشود.
- قلمه علفی: تکثیر گیاهان به روش قلمه زدن علفی برای گیاهان آبدار غیرچوبی مانند گل داوودی، گل شمعدانی، کلئوس، میخک و… کاربرد دارد.
- قلمه چوب نیمهسخت: این نوع قلمهها از گونههای همیشهسبز پهنبرگ و چوبی با چوب نیمه بالغ تولید میشوند. قلمه چوب نیمهسخت برای گیاهان میوهای همیشهسبز مانند لیمو، انبه، گواوا و برخی گیاهان و درختچههای زینتی استفاده میشود.
2. قلمه ریشه
یکی دیگر از انواع روش های قلمه زدن، قلمه ریشه است که تعداد کمی از گونههای گیاهی مانند گل ابریشم و بگونیا تکمهای از این طریق تکثیر میشوند. در آموزش قلمه زدن گیاهان درباره قلمهزدن ازطریق ریشه یاد میگیریم که تنها گیاهانی که آزادانه مکنده تولید میکنند میتوانند به روش قلمه ریشه تکثیر میشوند. قلمه ریشه وقتی گرفته میشود که گیاه خواب بوده و ریشه دارای بیشترین انرژی ذخیرهشده در خود باشد. درنتیجه در این نوع قلمه هر ریشه ساقه و هر ساقه ریشه تولید میکند.
3. قلمه برگ
سومین نوع آموزش قلمه زدن گیاهان، قلمه با برگ است که در آن فقط از برگ گیاه استفاده میشود. این نوع قلمه را میتوان برای گیاهانی مانند سانسوریا، بنفشه آفریقایی، زاموفیلیا و پپرومیا و برخی دیگر از گیاهان استفاده کرد. قلمه برگ در طول فصل رشد انجام میشود.
بهطورکلی قلمه برگ برای گونههای گیاهی کاربرد دارد که برگها میتوانند سیستم ریشهای را توسعه دهند؛ ولی به دلیل عدم رشد سیستم اندام هوایی از بین میروند. همچنین قلمه جوانه برگ نیز نوع دیگری از قلمه است که شامل یک تیغه برگ، دمبرگ و تکه کوتاه ساقه با جوانه کناری متصل از برگهای درحالرشد است.
آموزش قلمه زدن سانسوریا پاکوتاه
گیاه سانسوریا یکی از گیاهان آپارتمانی زیبا است که به روش قلمهزدن میتوان آن را تکثیر کرد. در آموزش قلمه زدن گیاهان یاد میگیریم که برای قلمه زدن سانسوریا پاکوتاه دو روش وجود دارد که عبارتاند از:
1. روش اول قلمه زدن در خاک
قبل از شروع آموزش قلمه زدن سانسوریا پاکوتاه، باید توجه داشته باشید که برای تکثیر گیاهان به روش قلمه زدن باید ابزار شما تمیز و استرلیزه باشند. مراحل قلمه زدن سانسوریا پاکوتاه در خاک عبارتاند از:
- مرحله اول: انتخاب برگهای سالم و بریدن آن با یک چاقوی تیز و تمیز از نزدیکترین قسمت گیاه به ساقه
- مرحله دوم: قراردادن برگها در کنار یکدیگر و برش 10-7 سانتیمتری هر برگ
- مرحله سوم: انتقال قلمهها به یک محیط خشک برای استراحت قلمهها. باید 2 روز به همین حالت بمانند تا محل برش پینه بزند.
- مرحله چهارم: بعد از دو روز و پینهبستن قلمهها آنها را به خاک گلدان مناسب منتقل کنید. گلدان برای قلمهزدن باید متناسب با اندازه قلمهها باشد. قلمهها را در خاک قرار داده و بعد از انجام این کار میتوانید پلاستیکی روی قلمهها و گلدان قرار دهید تا رطوبت آن حفظ شود.
- مرحله پنجم: در آخرین مرحله از آموزش قلمه زدن گیاهان، گیاه سانسوریا پاکوتاه باید 4-2 هفته صبر کنید تا قلمهها ریشه بزنند. بعد از ریشهزدن آنها را به گلدان جدیدی منتقل کنید.
2. قلمه زدن در آب
در آموزش قلمه زدن گیاهان درباره قلمهزدن سانسوریا در آب ابتدا برگ سالم را از گیاه جدا کرده و آنها را به محیط خشک منتقل کنید. همانند روش قبلی باید دو روز صبر کنید تا گیاه پینه بزند. بعد از دو روز ظرفی را انتخاب کرده و در آن آب بریزید. توجه داشته باشید که آب ظرف تمام قسمت قلمه را نگیرد.
قلمه را در محیطی قرار دهید که نور مناسب ولی غیرمستقیم به آنها برسد. هر چند روز یکبار آب ظرف را تعویض کنید. بعد از ریشهزدن گیاه و زمانی که اندازه آنها به 4-3 سانتیمتر رسید آنها را به خاک منتقل کنید. خاک مناسب برای سانسوریا پرلیت است. توجه داشته باشید که زهکشی خاک نیز باید رعایت شود.
آموزش قلمه زدن گیاهان؛ آموزش قلمه زدن پتوس
گیاه پتوس یکی دیگر از گیاهان آپارتمانی زیبا با مقاومت بالا و روش تکثیر آسان است. در آموزش قلمه زدن گیاهان، گیاه پتوس نیز به سه روش قلمه در آب، خاک و تقسیم بوته تکثیر میشود. در ادامه دو روش قلمه زدن در آب و خاک را دنبال میکنیم.
1. آموزش قلمه زدن پتوس در خاک
یکی از انواع روش های قلمه زدن، روش ساقه است که برای گیاه پتوس استفاده میشود. بهترین زمان برای قلمه زدن پتوس اواخر بهار تا اواسط تابستان است. با دنبال کردن مراحل آموزش قلمه زدن گل پتوس که در ادامه میآیند یا با تماشای فیلم آموزش قلمه زدن پتوس در خاک میتوانید این گیاه زیبا را تکثیر کنید. برای شروع کار و در ابتدای آموزش قلمه زدن گیاهان با یک قیچی یا چاقوی تیز و تمیز از انتهای ساقه قلمههایی به طول 10-8 سانتیمتر جدا کنید.
برگهای نیمه پایین قلمه را حذف کنید و تنها 2 الی 3 برگ بگذارید باقی بماند. البته برای تکثیر گیاهان به روش قلمه زدن برای پتوس میتوان از روش قلمه تکبرگ نیز استفاده کرد. سپس ساقهها را در خاک ترکیبی ماشه و پرلیت یا کمپوست قرار دهید. سپس گیاه را آبیاری کرده و آن را در محل پرنور قرار دهید. البته نور نباید زیاد و مستقیم باشد. در غیر این صورت برگهای پتوس میسوزند.
2. آموزش قلمه زدن پتوس در آب
این روش از آموزش قلمه زدن گیاهان برای گل پتوس بسیار ساده بوده و مانند روش قبلی ساقههای سالم پتوس را با چاقو یا قیچی تمیز و تیز جدا کنید. برای این روش نیز با استفاده از یکی از انواع روش های قلمه زدن (قلمه ساقه) ساقه را جدا کرده و آن را در آب تمیز و بدون املاح قرار دهید. سپس گلدان حاوی آب و قلمه پتوس را در مکانی خنک، روشن و پرنور قرار دهید.
آب گلدان باید یک روز در میان تعویض شود. بعد از حدود یک هفته اولین ریشههای پتوس پدیدار میشوند. بعد از ریشهزایی قلمهها آنها را مانند روش قبلی در خاک گلدان کاشته و آبیاری کنید.
آموزش قلمه زدن گل رز در فصل پاییز
در ادامه آموزش قلمه زدن گیاهان بهتر است قلمه زدن گل رز در پاییز را هم بررسی کنیم. برای تکثیر گیاهان به روش قلمه زدن برای گل رز باید از شاخه چوبی استفاده کنید. در آموزش قلمه زدن گل رز قرمز و انواع دیگر گل رز باید ارتفاع شاخه 20-15 سانتیمتر باشد. برای قلمهزدن گل رز در پاییز باید حداکثر تا 4 برگ روی شاخه باشد؛ زیرا برگهای بیشتر انرژی زیادی از شاخه گرفته و همچنین میزان بیشتری آب مصرف میکند. در آموزش قلمه زدن گیاه رز مراحل زیر را دنبال میکنیم:
در آموزش قلمه زدن گیاهان، برای گل رز مناسبترین قسمت برای قطع شاخه رز دقیقاً زیر گره است. بعد از گره ششم با کمک یک چاقوی تیز شاخه را جدا کرده و برگها را نیز جدا کنید. حداکثر تا 4 برگ میتواند باقی بماند. بهتر است شاخهها را بهصورت اریب ببرید. بعد از جداکردن قلمه و قبل از کاشت آن در خاک میتوانید انتهای قلمه را به محلول یا هورمون ریشهزایی آغشته کنید. با این کار سرعت ریشهزدن بیشتر میشود.
خاک مناسب برای کاشت قلمه خاکهای ترکیبی مانند خاکبرگ + پرلیت + خاک باغچه یا شن + کوکوپیت است. نکته مهم دیگر زهکشی مناسب خاک است. توجه داشته باشید که حدود 2 ساعت قبل از کاشت قلمهها در بستر خاک، خاک را آبیاری کنید. هنگام کاشت قلمه، نیمی از قلمهها را در خاک قرار داده و اطراف آن را با خاک بپوشانید تا قلمهها بهطور کامل با خاک درتماس باشند. بعد از کاشت قلمهها در خاک اطراف آنها را کمی آبیاری کنید تا قلمهها در خاک صاف بایستند.
آموزش قلمه زدن گل حرفه ای
در ادامه آموزش قلمه زدن گیاهان، به آموزش قلمهزدن گل خرفهای میپردازیم. در بین انواع روش های قلمه زدن، برای گیاه خرفهای از روش ساقه استفاده میکنیم. با قیچی باغبانی تمیز و تیز قلمهها را از گیاه مادر جدا کرده و شاخهها را در محیط خشک و دور از تابش نور خورشید قرار دهید تا محل برش خشک شود. توجه داشته باشید که طول شاخهها نباید کمتر از 2 سانتیمتر باشد.
همانند دیگر روشهای قلمهزدن و کاشت میتوانید انتهای قلمهها را به هورمون ریشهزایی آغشته کنید تا قلمهها زودتر ریشه بگیرند. قلمهها را حدود یک سانتیمتر در خاک ترکیبی ماسه و پیت ماس یا کوکوپیت قرار داده و اطراف آن را محکم کنید. حدود سه هفته طول میکشد تا قلمهها ریشه بزنند و در این مدت آبیاری نیاز نیست و کافی است تا خاک مرطوب باشد.
توجه داشته باشید که در تکثیر گیاهان به روش قلمه زدن برای گیاه خرفهای تا قبل از ریشه دواندن گیاه نباید آن را در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهید. بعد از ریشهزنی گیاه را آبیاری کرده و در محل پرنور قرار دهید.
آموزش قلمه زدن یاس
آموزش قلمه زدن گیاهان را با گیاه یاس دنبال میکنیم. در بین انواع قلمه زدن گیاهان، برای گل یاس از قلمه ساقه استفاده میشود. تکثیر گیاهان با قلمه زدن روشی مقرونبهصرفه و مناسب است. برای قلمه زدن یاس ابتدا قلمههایی به طول 25-15 سانتیمتر را از گیاه مادر جدا میکنیم. باید برگهای پایینی قلمه جدا شده و برگهای بالایی باقی بمانند.
هرچقدر تعداد برگها کمتر باشد ریشهدار شدن آنها بیشتر میشود. حدود 5 سانتیمتر از قلمه را درون خاک با زهکشی مناسب بکارید. بعد از آن کمی قلمهها را آبیاری کرده تا خاک مرطوب شود. در ادامه آموزش قلمه زدن گیاهان برای گل یاس، روی قلمهها را با پلاستیکی که چند سوراخ دارد بپوشانید. نور لازم برای گیاه در این بازه زمانی تا ریشهدواندن نور ملایم و غیرمستقیم است. بعد از مشاهده علائم رشد، پلاستیک را از روی گیاه برداشته و گلدان را در مکانی با نور بیشتر قرار دهید.
آموزش قلمه زدن گیاهان؛ آموزش قلمه زدن انگور
در بین آموزش قلمه زدن گیاهان، آموزش قلمه زدن انگور نیز بسیار جذاب است. درخت انگور یکی از راحتترین گیاهان برای کاشت در حیاط منزل است. در بین انواع روش های قلمه زدن گیاهان، از روش ساقه برای قلمه زدن انگور استفاده میشود. قلمههای درخت انگور باید از شاخههایی باشند که در فصل پاییز یا اواخر زمستان از پایه مادر قطع شدهاند.
شاخهها باید سالم، رسیده و بدون آفت باشند. بعد از جداکردن شاخهها آنها را به قطعات کوچکتر حداکثر تا 35 سانتیمتر برش میزنیم. توجه داشته باشید که برش پایین قلمه باید از زیر گره قطع شده و برش بالایی حدود 2 سانتیمتر بالاتر از آخرین گره و بهصورت اریب باشد.
توجه داشته باشید که برای کاشت قلمه انگور باید دمای هوا در نهالستان بهاندازه کافی گرم باشد. تا رسیدن زمان مناسب و گرمشدن خاک قلمهها را در بستههایی با اندازه مناسب برای کاشت ببندید. در فصل بهار و با گرمشدن خاک باید خاک محل کاشت فاقد علفهای هرز و دارای زهکشی مناسب باشد.
افزودن کمپوست یا کود دامی برای تقویت خاک و دریافت روزانه 10-8 ساعت نور از دیگر ضروریاتی است که در آموزش قلمه زدن گیاهان برای درخت انگور بر آنها تأکید میشود.
جمعبندی
قلمهزدن گیاهان یکی از روشهای ساده و مقرونبهصرفه برای تکثیر گیاهان است. با آموزش قلمه زدن گیاهان میتوان گیاهان مختلف را با کمترین هزینه تکثیر کرد. روشهای مختلفی برای قلمهزدن گیاهان وجود دارد که قلمه ساقه، قلمه برگ و قلمه ریشه انواع روش های قلمه زدن هستند. در تکثیر گیاهان به روش قلمه زدن باید نکات مهمی را رعایت کرد که شامل تمیز و استریلیزه بودن ابزار، خاک مناسب و سبک، نور مناسب و زهکشی خاک است.
هر جامعه برای رشد و پیشرفت به آموزش نیاز دارد و اطلاعرسانی از آموزشهای مفید و مناسب یک ضرورت است. پلتفرم کلاستور با آگاهی از اهمیت این موضوع شرایط مناسبی را فراهم کرده است تا مدرسان، اساتید و متخصصان حوزههای مختلف اطلاعات لازم را درباره دورههای آموزشی خود در اختیار علاقهمندان قرار دهند. هنرجویان و علاقهمندان به آموزشهای مختلف میتوانند باتوجهبه رشته موردعلاقه خود دوره مناسب با شرایط خود را انتخاب کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر جهت ثبت آگهی در پلتفرم کلاستور از طریق صفحه تماس با ما، با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
