آموزش خواندن عکس دندان (رادیوگرافی دندان) یکی از مهارتهای اساسی در دندانپزشکی است که به دندانپزشکان کمک میکند تا وضعیت دندانها، فکها و بافتهای نرم اطراف آنها را تشخیص دهند. علاوه بر اینکه تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس ممکن است، این تصاویر به تشخیص بیماریها، عفونتها، ناهنجاریها و برنامهریزیهای درمان نیز کمک میکنند. برای آشنایی بیشتر با تفسیر عکس رادیوگرافی دندان تا انتهای این مقاله از کلاستور همراه ما باشید.
نحوه آموزش خواندن عکس دندان
همانطور که میدانید پوسیدگی دندان یک بیماری شایع است که میتواند باعث ازدسترفتن دندان شما شود. پوسیدگی دندان زمانی اتفاق میافتد که باکتریها به مینای دندان حمله و آن را تجزیه میکنند. این امر میتواند موجب ایجاد حفره در دندان شود. بسیاری از افراد علاقه دارند تا خودشان تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس را یاد بگیرند تا بتوانند بدون کمک متخصص رادیوگرافی یا پزشک میزان پوسیدگیهای دندان خود را تشخیص داده و بهراحتی عکس OPG را خوانده و تفسیر کنند.
عکس OPG به کمک اشعه ایکس از دندانهای بیمار گرفته شده و تفسیر آن کار سختی نیست. بهعبارتدیگر در صورت دیدن دوره آموزش خواندن عکس دندان بهراحتی میتوانید پوسیدگی دندانهای خود را تشخیص دهید.
آشنایی با ساختار دندان
برای آشنایی با آموزش خواندن عکس دندان در ابتدا لازم است که با ساختار دندان آشنا شوید. همانطور که میدانید دندانها به دودسته شیری و دائم تقسیمبندی میشوند. تشکیل دندانهای شیری از دوران جنینی آغاز شده و معمولاً در کودکان از سن ۶ ماهگی به بعد رشد آن آغاز میشود که پس از ۶ تا ۱۲ سال بهتدریج جای خود را به دندان دائمی میدهد. تعدادی از دندانهای دائمی پس از افتادن دندانهای شیری ظاهر میشوند و تعدادی دیگر از همان ابتدای رشد در سنین پایین همیشگی هستند.
همچنین قسمتهای دندان از بالابهپایین شامل مینا، عاج و پالپ است. مینا محکمترین ساختار است که ممکن است دچار تجزیه شیمیایی شده و دندان دچار پوسیدگی شود. عاج نیز لایه زیر مینا بوده که وقتی پوسیدگی به آن میرسد حساس میشود. پالپ داخلیترین لایه دندان بوده که حاوی عروق و عصبهای فراوان است.
در حقیقت مینا، عاج و پالپ جزو تاج دندان محسوب میشوند. لثه نیز اطراف دندان را پوشانده است. عکس رادیوگرافی دندان بهوضوح تمام بخشهای دندان و لثه را نشان داده که فرصتی فراهم میآورد تا دندانپزشک بتواند نسبت بهسلامت فک، دهان و دندان تصمیم بگیرد. در واقع تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس ممکن بوده و رادیوگرافی دندان در مراکز تصویربرداری مجهز به دستگاه رادیولوژی انجام میشود.
آموزش خواندن عکس دندان؛ انواع عکس های دندان
باتوجهبه اینکه ساختار دندان از قسمتهای مختلفی تشکیل شده است مشکلاتی که در دهان و دندان پیش میآیند نیاز به بررسی دقیق دارند؛ بنابراین لازم است نسبت به تهیه عکس رادیوگرافی دندان اقدام نمود که خواندن آن تنها در صورت آموزش خواندن عکس دندان ممکن است. لازم است بدانید که رادیوگرافی به دو شکل داخل و خارج دهان انجام میشود و به تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس کمک میکند. رادیوگرافی داخل دهانی رایجترین نوع رادیولوژی بوده که به چند شکل انجام میشود:
- رادیوگرافی پریاپیکال (Periapical X-rays): این نوع عکس دندانها و نواحی اطراف ریشه آنها را نشان میدهد. معمولاً برای تشخیص مشکلاتی مانند عفونتهای ریشه، کیستها و تومورها استفاده میشود.
- رادیوگرافی بایتوینگ (Bitewing X-rays): این عکسها معمولاً برای بررسی پوسیدگیهای دندانی در ناحیه بین دندانها و وضعیت استخوانهای فک استفاده میشوند. این تصاویر به دندانپزشک کمک میکنند تا پوسیدگیهای دندانی را در مراحل اولیه شناسایی کند.
- رادیوگرافی پانورامیک (Panoramic X-rays): این نوع عکس نمای کلی از دندانها، فکها و ساختارهای اطراف را فراهم میکند. این تصاویر معمولاً برای برنامهریزی درمانهای پیچیده همچون ایمپلنتها و ارتودنسی استفاده میشوند.
- رادیوگرافی CBCT (Cone Beam Computed Tomography): این نوع رادیوگرافی سهبعدی اطلاعات دقیقتری از ساختارهای دندانی و فکی ارائه میدهد و برای جراحیهای پیچیده و برنامهریزی درمانهای ایمپلنت بسیار مفید است.
تفسیر عکس رادیوگرافی دندان
قبل از آموزش خواندن عکس دندان باید بدانید که اصولاً در رادیولوژی دندان از پرتوهای اشعه ایکس با دوز پایین استفاده میشود تا تصاویر دقیقی از دندانها و نواحی اطراف به دست آید. باوجود آموزش خواندن عکس دندان تفسیر عکس رادیوگرافی دندان و اقدام جهت ترمیم قسمت آسیبدیده بر عهده پزشک معالج است؛ زیرا دهان مجموعهای از لثه، دندان، فک و … بوده که به همدیگر پیوسته هستند. بهعبارتدیگر تفسیر عکس رادیوگرافی را نمیتوان بهتنهایی انجام داد؛ زیرا ممکن است چیزی که بهظاهر نادرست دیده میشود در کنار سایر عوامل اهمیت زیادی نداشته باشد یا اینکه بالعکس بوده و بسیار مهم باشد.
بد نیست بدانید که دندانپزشکی شاخهای از علوم پزشکی بوده که به تشخیص و درمان مشکلات دهان، دندان و لثه میپردازد. دندانپزشکی شاخههای مختلفی دارد که دندانپزشک باتوجهبه مشکل پیشآمده درباره مناسبترین نوع عکس تصمیم میگیرد و رادیوگرافی خاصی را به بیمار توصیه میکند.
علت تیره بودن پوسیدگی های دندان در عکسهای رادیوگرافی
در آموزش خواندن عکس دندان به شما آموزش داده میشود که با درنظرگرفتن نواحی تیره و روشن و همچنین چرایی وجود چنین کنتراستی میتوان دلیل تیره بودن پوسیدگیهای دندان یا همان حفرههای دندانی را بهتر درک کنید. در واقع پوسیدگیهای دندانها بهصورت حفره در ساختار دندان ایجاد میشوند و به این خاطر که بافت دندانها در این قسمتها متراکم هستند، اشعه ایکس همچون بافتهای نرم بهراحتی از آنها عبور میکند.
بخشهای پوسیده دندانها در عکسهای رادیوگرافی OPG بهصورت تیره نمایش داده میشوند. بهعبارتدیگر به این دلیل که در فرایند پوسیدگی دندان، محتوای معدنی دندان کاهش پیدا میکند یا به دلیل وسعت پوسیدگی و عمیقشدن آنها حفرهها خالی از مواد معدنی میشوند، چگالی بخشهای پوسیده کمتر میشود و اشعه ایکس راحتتر در آن نفوذ میکند. به همین دلیل است که در تصاویر رادیولوژی قسمتهای خراب دندانها بهصورت نقاط تاریک ثبت میشوند و تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس ممکن است.
نکته مهم در خصوص تفسیر عکس دندان در مورد این نواحی تیره آن است که باید هر چه زودتر اقدام به درمان آنها شود؛ چرا که در غیر این صورت این پوسیدگیها به بافتهای نرم و زنده دندانها به نام پالپ میرسند و موجب عفونیشدن آن میشوند. در نتیجه در اثر عفونت بالای دندانها، عصبشان تحریک میشود و همین علت اصلی نکروز یا ازبینرفتن اعصاب دندانها میشود. لازم است کمرنگترین نقاط تیره یعنی نقاطی که کاملاً دچار پوسیدگی نشدهاند نیز موردتوجه قرار بگیرند.
روش تشخیص عفونت دندان در عکس رادیولوژی
در دوره آموزش خواندن عکس دندان تمام موارد مربوط به دندان از جمله روش تشخیص عفونت دندان نیز به شما آموزش داده میشود. عفونت یا آبسه دندان بهنوعی از عفونت حاد در ریشه دندانها یا بافت پری اپیکال گفته میشود. در چنین حالتی دندانی که درگیر شده دردناک میشود و احتمال لنفادناتیک گردن یا تب در بیمار وجود خواهد داشت.
گاهی پوسیدگیها خبر از آسیب جدی به مینای دندان میدهند. در این صورت باکتریها وارد پالپ دندانها میشوند که ممکن است عفونت پخش شده و ریشه دندان را بیشتر درگیر نماید. البته باید گفت که ممکن است در 10 روز اول بروز چنین مشکلاتی را نتوان با عکس رادیولوژی تشخیص داد؛ اما در حالت کلی میتوان گفت تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس در تفسیر ساده عکس رادیولوژی ممکن است و دندانهایی را که عفونت دارند و علائم پوسیدگی آنها مشخص است را میتوان تشخیص داد.
نکات مهم در آموزش خواندن عکس دندان
نکتهای که در آموزش خواندن عکس دندان باید به آن توجه داشته باشید این است که در تفسیر عکس دندان قسمتهای پوسیده رنگشان تیره است؛ اما برای درک جزئیات بیشتر در تفسیر عکس رادیولوژی و تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- پوسیدگی دندانها: قسمتهای پوسیده دندان از لایه بیرونی شروع شده و به لایه زیری آن و به عبارتی عاج دندان ختم میشود.
- مینای دندان: در عکسهای رادیولوژی مینای دندانها همیشه روشنترین بخش است.
- عاج دندانها: این بخش از دندانها بافت نرمتری نسبت به بقیه قسمتها دارد و رنگ آن در تصاویر رادیولوژی تیرهتر است.
- عصب داخل دندانها: عصبهای داخل دندانها در تصاویر رادیولوژی تیرهتر هستند و در تشخیص آنها لازم است دقت بیشتری داشته باشید؛ چرا که ممکن است آنها را با پوسیدگیها اشتباه بگیرید.
- عصب: نرم بودن این بخش در مقایسه با سایر قسمتهای دندانها آن را تیرهترین بخش دندان در عکس رادیولوژی کرده است.
- پرکردگیها: اگر دندان پرکرده داشته باشید در عکسهای رادیولوژی آنها را بهصورت روشنترین بخشها میبینید.
عکس های رادیوگرافی دندان چه کمکی به دندانپزشک می کند؟
با آموزش خواندن عکس دندان، دندانپزشک با استفاده از این تصاویر میتواند به تمام جزئیات و تغییرات بسیار ریز در دندانهای بیمار پی ببرد. در واقع پزشک باتوجهبه این عکس میتواند درمان ریشه یا میزان پوسیدگیهای متعدد در دندان را بهراحتی تشخیص بدهد. در حقیقت هر دندانپزشکی باتوجهبه میزان تجربه و مهارت خود این تصاویر را تفسیر و تحلیل میکند، سپس با آزمایشات بالینی و سایر مشاهدات تطبیق خواهد داد.
بهعبارتدیگر علاوه بر تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس با تصاویر ثبت شده یا عکسهای رادیوگرافی دندان میتوان موارد زیادی را تشخیص داد که شامل بیماری لثه یا پریودنتال، وجود حفرههای عمیق و بزرگ در دندان، درمانهای قبلی دندان و پرشدگیهای عمیق است. با شناسایی این نقاط دندانپزشک میتواند با کمک این عکس بهراحتی علت دنداندرد بیمار را متوجه شده و دندان او را به بهترین شکل ممکن درمان کند. در واقع دندانپزشک بر اساس تصویر ثبت شده رادیوگرافی از دندانهای بیمار بهراحتی مشکلات ریشه، پالپ، عاج، لثه و سایر قسمتهای دهان و دندان بیمار را تشخیص میدهد.
جمعبندی
در این مقاله از کلاستور متوجه شدیم که چگونه تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس ممکن است. همانطور که بیان شد نقاط تیره در عکس رادیوگرافی نشان از پوسیدگی دندان است؛ اما نکته حائز اهمیت در آموزش خواندن عکس دندان آن است که برای تشخیص دقیق پوسیدگی باید رادیوگرافی توسط یک متخصص مشاهده شود؛ چرا که تشخیص بیماریهای دهان و دندان یک کار تخصصی است که نیاز به مهارت و تجربه دارد. بهطورکلی تفسیر عکس رادیوگرافی دندان اطلاعاتی درباره طول و عرض دندان، وضعیت پارادونتالی، وجود ترک و… به پزشک نشان میدهد.
اصولاً عکسهای دندانپزشکی کاربردهای زیادی دارند و برای انجام برخی کارهای درمانی همچون ایمپلنت دیجیتال یا ایمپلنت دندان جلو نیاز هستند. اگر به دنبال دورههای آموزش خواندن عکس دندان هستید با مراجعه به وبسایت کلاستور میتوانید به آگهیهای ثبت شده در این زمینه دسترسی داشته باشید. جهت راهنمایی و مشاوره با کارشناسان ما از طریق صفحه تماس با ما در ارتباط باشید.
